โกงกางใบใหญ่

โกงกางใบใหญ่

โกงกางใบใหญ่  

โกงกางใบใหญ่


โกงกางใบใหญ่ ชื่อสามัญ Red mangrove, Asiatisk mangrove, Loop-root mangrove
โกงกางใบใหญ่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhizophora mucronata Lam. จัดอยู่ในวงศ์โกงกาง (RHIZOPHORACEAE) เช่นเดียวกับโกงกางใบเล็ก
สมุนไพรโกงกางใบใหญ่ มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า กงเกง (นครปฐม), กงกางนอก โกงกางนอก (เพชรบุรี), กงกอน (เพชรบุรี, ชุมพร), ลาน (กระบี่), โกงกางใบใหญ่ (ภาคกลาง), กางเกง พังกา พังกาใบใหญ่ (ภาคใต้) เป็นต้น

ลักษณะของโกงกางใบใหญ่

ต้นโกงกางใบใหญ่ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงประมาณ 20-30 เมตร (บ้างก็ว่าสูงประมาณ 30-40 เมตร) มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเหนือคอ ราก เมื่อโตเต็มที่ประมาณ 30 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเปลาตรง ด้านรับแสงจะมีกิ่งก้านมาก เปลือกลำต้นเป็นสีน้ำตาลเทา เปลือกต้นค่อนข้างเรียบหรือแตกเป็นร่องตื้น ๆ ส่วนเปลือกในเป็นสีส้ม ในกระพี้เป็นสีเหลืองอ่อน และแก่นเป็นสีน้ำตาล ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้ฝักโดยตรง โดยใช้ฝักแก่ที่ยังสมบูรณ์ ไม่มีโรคและแมลงเข้ามาทำลาย โดยดูได้จากบริเวณรอยต่อของฝักกับผลจะมีปลอกสีขาวอมเหลืองหุ้มอยู่ ถ้าหากมีขนาดยาวประมาณ 1 เซนติเมตร และเป็นสีเหลืองแสดงว่าฝักแก่สมบูรณ์แล้ว หรือจะเก็บฝักที่ร่วงหล่นลงน้ำก็ได้ เพราะถ้าฝักแก่สมบูรณ์จะลอยน้ำได้ เมื่อได้ฝักมาแล้วก็ให้นำมาปลูกในทันที เพราะถ้าเก็บไว้นานเท่าไหร่ความสามารถในการงอกก็จะลดลงไปเรื่อย ๆสามารถพบได้ตามชายฝั่งทะเลตะวันออกของแอฟริกา ทวีปเอเชีย ภูมิภาคมาเลเซีย ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของออสเตรเลีย หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิกไปจนถึงหมู่เกาะตองกา สำหรับในประเทศไทยจะพบต้นโกงกางใบใหญ่ได้มากตามริมคลอง ริมชายฝั่งทะเลที่มีน้ำเค็มท่วมถึงเป็นระยะเวลานาน โดยจะชอบขึ้นในบริเวณที่เป็นดินเลนปนทราย และมักจะขึ้นอยู่ในบริเวณที่ชิดติดกับแม่น้ำ
ต้นโกงกางต้นโกงกางใบใหญ่

รากโกงกางใบใหญ่ 

มีรากเป็นแบบค้ำจุนขนาดใหญ่ โดยจะงอกจากลำต้นออกเป็นจำนวนมาก ดูไม่เป็นระเบียบ เพราะแตกแขนงระเกะระกะ และมีลักษณะเป็นทรงเรือนยอดรูปกรวยคว่ำแบบแคบ ๆ


รากโกงกางใบใหญ่


ใบโกงกางใบใหญ่ 

ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับตรงข้ามกัน โดยใบแต่ละคู่จะออกแบบสลับทิศทางกัน ใบมีลักษณะเป็นรูปใบมนค่อนไปทางรูปหอก ปลายใบแหลมหรือเป็นติ่งแข็งเล็ก ๆ ส่วนฐานใบสอบเข้าหากันคล้ายกับรูปลิ่ม หน้าใบเป็นสีเขียวอ่อน ส่วนหลังใบเรียบเกลี้ยง เป็นสีเขียวอมเหลือง และยังมีจุดสีน้ำตาลเล็ก ๆ เห็นได้ชัดเจนอยู่ทั่วหลังใบ โดยใบมีความกว้างประมาณ 5-13 เซนติเมตรและยาวประมาณ 8-18 เซนติเมตร ส่วนก้านใบยาวประมาณ 2.5-5.5 เซนติเมตร และยังมีหูใบสีแดงเข้มยาวประมาณ 5-9 เซนติเมตร หุ้มใบอ่อนไว้

ใบโกงกางหูใบโกงกางใบใหญ่

ดอกโกงกางใบใหญ่ 

ออกดอกเป็นช่อแบบ Cymes ในแต่ละช่อดอกจะประกอบไปด้วยดอกประมาณ 2-12 ดอก มีสีขาวอมเหลือง มีกลีบอยู่รอบดอก 4 กลีบ ลักษณะของกลีบรอบกลีบดอกเป็นรูปไข่ โคนกลีบติดกัน ส่วนกลีบดอกเป็นรูปใบหอก มีความยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ขอบของกลีบดอกจะมีขนยาวขึ้นปกคลุมอยู่ และดอกจะมีเกสรตัวผู้จำนวน 8 ก้าน ยาวประมาณ 0.5-0.8 เซนติเมตร
ดอกโกงกางใบใหญ่

ผลโกงกางใบใหญ่ 

ผลเป็นแบบ Drupebaceous มีลักษณะเป็นรูปทรงกลมคล้ายไข่ โดยจะเป็นผลแบบที่งอกก่อนผลจะร่วง ในส่วนใต้ใบเลี้ยงในเมล็ดจะงอกยื่นยาวออกมาคล้ายกับฝัก หรือที่เรียกว่า “ฝักโกงกางใบใหญ่” เมื่อผลหรือฝักแก่แล้วจะมีความยาวประมาณ 36-90 เซนติเมตร และมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางส่วนที่โตสุดประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร
ผลโกงกางใบใหญ่ฝักโกงกางฝักโกงกางใบใหญ่

สรรพคุณของโกงกาง

1. ช่วยแก้อาการคลื่นเหียนอาเจียน ช่วยแก้อาเจียนเป็นเลือด (ใช้เปลือกต้นต้มกับน้ำดื่ม)
2. ใช้เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ท้องร่วง หรือจะใช้น้ำจากเปลือกต้นนำมากินเป็นยาแก้ท้องร่วงได้เช่นกัน (เปลือกต้น)
3. ช่วยแก้บิด บิดเรื้อรัง ด้วยการใช้เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำดื่ม หรือจะใช้น้ำจากเปลือกต้นนำมากินก็ได้เช่นกัน (เปลือกต้น)
4. เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาสมาน (เปลือกต้น)
5. เปลือกต้นนำมาตำใช้เป็นยาพอกช่วยห้ามเลือดได้ดีและช่วยสมานแผล หรือจะใช้ใบอ่อนเคี้ยวหรือตำให้ละเอียดแล้วนำมาพอกบาดแผลสดและห้ามเลือดก็ได้เช่นกัน (ใบ, เปลือก) บ้างก็ว่าน้ำจากเปลือกต้นก็ใช้ชะล้างแผลและห้ามเลือดได้เช่นกัน (น้ำจากเปลือกต้น)
6. เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำใช้ชะล้างรักษาบาดแผลเรื้อรัง หรือจะใช้น้ำจากเปลือกต้นก็ได้ (เปลือกต้น, น้ำจากเปลือกต้น)

ประโยชน์ต้นโกงกาง

1. ไม้โกงกางมีลักษณะเปลาตรง เป็นไม้ที่มีคุณสมบัติแข็งแรง เหนียว ทนทาน จึงเหมาะสำหรับการนำมาแปรรูปทำเป็นเฟอร์นิเจอร์ เครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ ใช้ในงานก่อสร้าง เช่น ทำกลอนหลังคาจาก รอด ตง อกไก่ของบ้าน หรือใช้ทำไม้เสาเข็ม ไม้ค้ำยันต่าง ๆ ทำเสาและหลักในที่มีน้ำทะเลขึ้นถึง ทำเยื่อกระดาษ
2. ประโยชน์ไม้โกงกางที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือการนำมาใช้ทำเป็นฟืนและถ่านเกรดคุณภาพดี ซึ่งปัจจุบันเป็นที่นิยมมาก เนื่องจากเป็นไม้ที่ให้ความร้อนสูงและนาน (ให้ค่าความร้อนประมาณ 6,600-7,200 แคลอรี) อีกทั้งยังมีขี้เถ้าน้อยและไม่เกิดสะเก็ดไฟเมื่อนำมาใช้งานอีกด้วย
3. เปลือกของต้นโกงกางมีสารแทนนินและฟีนอลจากธรรมชาติสูงมาก อีกทั้งยังมีราคาถูกที่สุด ซึ่งสารดังกล่าวสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง เช่น ทำยา ทำหมึก ทำสี ใช้ในการฟอกหนัง ใช้ทำกาวสำหรับติดไม้ เป็นต้น
4. เปลือกมีน้ำฝาดประเภท Catechol ให้สีน้ำตาลที่สามารถนำมาย้อมสีผ้าได้ เช่น ใช้ย้อมผ้า แห อวน หนัง ฯลฯ
5. ป่าโกงกางมีความสำคัญอย่างมากสำหรับสัตว์ทะเลต่าง ๆ เนื่องจากเป็นที่วางไข่และฟักตัวอ่อน และเป็นแหล่งที่มีสภาพสมดุลทางธรรมชาติสูงมาก
6. ป่าไม้โกงกางสามารถช่วยป้องกันรักษาชายฝั่งทะเลจากการกัดเซาะของกระแสน้ำได้ และยังใช้เป็นแนวกำบังคลื่นลมที่เคลื่อนเข้ามาปะทะชายฝั่งได้เป็นอย่างดี
วิดีโอเพิ่มเติมเกี่ยวกับโกงกางใบใหญ่

เอกสารอ้างอิง : เว็บไซต์เมดไทย (MedThai).  “โกงกางใบใหญ่”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: https://medthai.com/.  [5 ส.ค. 2561].
( จัดทำโดย นักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี )

ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

พังกาหัวสุมดอกแดง

รูปภาพ
พังกาหัวสุมดอกแดง ชื่อวิทยาศาสตร์ Bruguiera gymnorrhiza (L.) Savigny ชื่อวงศ์ RHIZOPHORACEAE ชื่ออื่น ประสัก ประสักแดง โกงกางหัวสุม พังกาหัวสุม (กลาง) , พลัก ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 25-35 ม. ทรงพุ่มกลม ทึบ โคนต้น มีพูพอนสูง และมีช่องอากาศขนาดใหญ่อยู่ทั่วไป มีรากหายใจ คล้ายหัวเข่า เปลือกต้นหยาบสีนํ้าตาลดำ ถึงดำแตกเป็นร่องตามยาว ไม่เป็นระเบียบ ใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่แกมรีหรือรูปรี กว้าง 4-9 ซม. ยาว 8-20 ซม. โคนใบมน ปลายใบแหลมสั้น ผิวใบเรียบหนา คล้ายแผ่นหนัง ผิวใบด้านบนมีสีเขียวเข้มเป็นมัน ผิวใบด้านล่างเป็นสีเขียว อมเหลืองมีเส้นใบ 8-10 คู่ และเส้นใบสีแดงเรื่อๆ ก้านใบกลมมีสีแดงเรื่อๆ ยาว 2-5 ซม. หูใบแหลมยาว ประกบกันเป็นคู่ๆ ที่ปลายกิ่ง ยาว 4-8 ซม. มีสีแดง ร่วงง่าย ดอก สีแดงหรือแดงอมชมพู ออกดอกเดี่ยวๆ ตามง่ามใบ ก้าน ดอกยาว 3-4 ซม. ดอกตูมโค้งลงล่าง รูปกระสวย ยาว 2.5-3.5 ซม. กลีบเลี้ยงสีเขียวปนสีแดง โคนติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกแคบๆ ลึกลง ครึ่งหนึ่ง มี 10-16 แฉก แต่ละแฉก กว้าง 0.3-0.5 ซม. ยาว 1.5-2 ซม. มีกลีบดอก 10-16 กลีบ รูปขอบข...
อ่านเพิ่มเติม

โกงกางใบเล็ก

รูปภาพ
โกงกางใบเล็ก โกงกางใบเล็ก โกงกางใบเล็ก ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhizophora apiculata Blume ( ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Rhizophora candelaria DC.) จัดอยู่ในวงศ์โกงกาง ( RHIZOPHORACEAE) เช่นเดียวกับโกงกางใบใหญ่ สมุนไพรโกงกางใบเล็ก มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า โกงกาง (ระนอง) , พังกาทราย (กระบี่) , พังกาใบเล็ก (พังงา) , โกงกางใบเล็ก (ภาคกลาง) เป็นต้น ต้นโกงกางใบเล็ก เป็นไม้ที่มักขึ้นในดินเลนค่อนข้างอ่อนและมีน้ำทะเลท่วมถึงแบบสม่ำเสมอ บริเวณชายฝั่ง ริมคลอง และริมแม่น้ำที่มีน้ำทะเลท่วมถึง และมักจะขึ้นอยู่ตามบริเวณด้านนอกของป่าชายเลน ซึ่งการกระจายพันธุ์ก็จะแตกต่างกันออกไปในแต่ละพื้นที่ เช่น ที่อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา จะพบขึ้นกระจายทั่วไปถัดจากกลุ่มไม้ลำแพน ส่วนป่าชายเลนในท้องที่อำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด มักจะพบขึ้นอยู่ลึกเข้าไปจากขอบป่าหลังเขตแนวของไม้แสมและไม้ลำพู เป็นต้น นอกจากนี้ยังสามารถพบต้นโกงกางใบเล็กได้ในบริเวณริมฝั่งของเขาหินปูน หิวควอร์ตไซต์ และเขาหินเชลอีกด้วย โดยมีเขตการกระจายพันธุ์อยู่ในประเทศอินเดีย ศรีลังกา ทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และทางตอนเหนือของประเทศออสเตรเลี...
อ่านเพิ่มเติม

น้ำนอง

รูปภาพ
น้ำนอง ชื่อวิทยาศาสตร์ Brownlowia tersa (L.) Kosterm. ชื่อวงศ์ TILIACEAE ลักษณะทั่วไป   ไม้พุ่มแตกกิ่งระเกะระกะจากโคนต้น ออกเป็นกอแน่น สูง 1-3 ม. เปลือกต้นเหนียวคล้ายเชือก ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงเวียน แผ่นใบรูปใบหอก กว้าง 2.5-6 ซม. ยาว 10-21 ซม. ปลายใบแหลมถึงเรียวแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ มีเส้นใบ 6-8 คู่ โค้งจรดกันที่ขอบผิว ผิวใบด้านบนเกลี้ยง เป็นสีเขียวเข้ม ผิวใบด้านล่างมีลักษณะเป็นเกล็ด เป็นสีเหลืองอมน้ำตาล คล้ายใบทุเรียนบ้าน ก้านใบยาว 0.5-1 ซม. ดอก สีขาว ออกดอกตามง่ามใบ เป็นช่อแยกแขนง ตาดอกมีลักษณะกลมเล็ก ดอกมีขนาดเล็ก วงกลีบเลี้ยงเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปสามเหลี่ยม กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปขอบขนานมีเกสรเพศผู้จำนวนมาก ผล ผลเป็นผลแห้งแตก มี 2 พู กว้าง 1-1.5 ซม. ยาว 1.5-2 ซม. ขั้วผลแหลมและบานออกไปทางปลายผล รูปร่างคล้ายสามเหลี่ยม ผลอ่อนเป็นสีเขียวและสีเขียวอมเหลืองเมื่อผลแก่ ออกดอกและติดผล เดือน มี.ค.-พ.ค. นิเวศวิทยา พบตามป่าชายเลนพื้นที่ค่อนข้างสูง ซึ่งนํ้าทะเลท่วมถึงเป็นครั้งคราว เป็นพันธุ์ไม้ป่าชายเลนที่ค่อนข้างหายากชนิดหนึ่ง ...
อ่านเพิ่มเติม